Muziekagogie bij dementie en mantelzorg

minder onrust – meer helderheid – begeleiding in het non-verbaal contact

Film rondom sessies met Leny en haar (klein)kinderen gemaakt door Axelle de Roy

Een muziekagoog, net als een muziektherapeut, gebruikt muziek op een heel gerichte manier, om specifieke doelen te bereiken in lichaam, gedrag en emotie.

Ik werk als gediplomeerd muziekagoog met mensen met dementie, en heb me gespecialiseerd in het betrekken en ondersteunen van de mantelzorger, wat vaak resulteert in een win-win-win voor degene met dementie, de mantelzorgers en voor de zorgomgeving/zorginstelling.*

De doelen bij de persoon met dementie zijn
-ontspanning, vertrouwen en veiligheid bij onrust/overprikkeling. (“Het is oké”)
-activering bij onderprikkeling (“hehe, er gebeurt eens wat”)
-vergroten van het besef wie en waar je bent. (“ik ben hier”)
-helpen interpreteren van de omgeving (“waar ben ik, wie zijn dat”)
-ondersteunen van communicatie met de omgeving (“wat bedoel je?”)
-helpen omgaan met emoties (“ik ben blij/boos/verdrietig/bang”)
-ondersteunen van expressie (“hoe zeg ik dat… ik kan de woorden niet vinden”)
-lichte ondersteuning van de motoriek

De doelen bij de mantelzorger zijn
-ontspanning ín contact met degene met dementie, ipv uit contact te moeten om te kunnen ontspannen
-loslaten van de focus op woorden, gesprekken en miscommunicaties
-je meer eigen maken van non-verbale contactvormen, via muziek, klank, stilte, oogcontact enz.
-zelf mee profijt hebben van de stevige werking van muziek in je emoties en expressie, die heftig kunnen zijn, zonder in taaie gesprekken te hoeven vallen
-meer voldoening halen uit het contact
-ontdekken dat de effecten van de sessies, en van je eigen bezoek/aandacht, bij degene met dementie veel langer positief doorwerken dan de herinnering er aan, dat je bezoek/aandacht wel degelijk veel zin heeft.
-gaandeweg steeds beter ook zonder de aanwezigheid van de muziekagoog fijn contact kunnen maken.

De voordelen voor de zorgomgeving/ zorginstelling zijn, bij goed effect
-minder gedragsproblematiek, minder dwalen/roepen/paniek
-minder intensieve zorg
-mogelijk minder medicijngebruik
-relatief goedkope preventie van problemen die zich opstapelen.

Hoe werkt dit voor degene met dementie en voor de mantelzorger?
Een muziekagoog kan met de meest uiteenlopende muziek, klanken en instrumenten werken, en nog varieren in het de ander laten zingen of bespelen, zelf muziek maken, of samen naar een opname luisteren. Een deel van de sessie bestaat gewoonlijk uit liedjes van vroeger, omdat daar herinneringen mee opgehaald worden, en dat ophalen van herinneringen, reminiscentie genoemd, zet automatisch een hoop in gang om bovengenoemde doelen te bereiken. Zo kan hetvolgende achtereen gebeuren:

Muziek van vroeger > herinnering van vroeger > herinnering van nu > interpreteren van omgeving en van eigen emoties > expressie > communiceren met omgeving > omgeving kan beter afstemmen en met lichtere inspanning betere zorg leveren > minder overbelasting en meer verbondenheid > meer voldoening aan het contact aan weerszijden.

*M’n scriptie over de win-win-win voor alle betrokkenen is hier te lezen